Noodrem

'Ken ik jou ergens van?' vraag ik de vrouw tegenover me in de trein. We hebben elkaar tussen Haarlem en Leiden zeker veertien steelse blikken toegeworpen. Een moment van confrontatie wordt dan onvermijdelijk. Ik lach, zij glimlacht, we ontbloten onze tanden.

'Nog niet,' zegt ze. Meer niet. Die raadselachtige inhoud is gegoten in een verpletterende klankvorm. Ze spreekt het kippenvel op mijn armen, mijn bloedsomloop in een hogere versnelling. 

'Je bloost,' constateert ze, haar glimlach verbredend en ik bloos erger. Ik geef meer prijs van mezelf dan ik wil. Wat betekent 'nog niet'? Dat we straks samen uitstappen in Leiden? Zodat het 'nu ken je me wel' kan worden? Is er voor mij ruimte iets positiefs bij te dragen? Enige sturing te bewerkstelligen? Ik moet haar benaderen met een compliment. Ik mag niet talmen, dit is de sneltrein. Ga ik iets zeggen over haar diepblauwe ogen of haar welgevormde lippen? Of zal ik haar complimenteren met haar verfijnde kledingsmaak, haar bedwelmende geur van zoete appels?

We kijken elkaar nog zeker zeventien keer aan, open en bloot ditmaal, zonder reserves. Ik schrik als ze opstaat. Ze torent boven mij uit, zoekt haar evenwicht in de trein die remt. Ineens hangt teleurstelling in de lucht. Ze gaat uitstappen, alleen.

'Dag,' zegt ze uit de hoogte. Dan verdwijnt ze zomaar door het gangpad. Ze heeft fraaie billen. Maar om haar dat na te roepen.

De trein trekt op. Nog eenmaal zie ik haar in de mensenmassa op het perron bovenaan de roltrap. Ik buig me naar het raam en steek aarzelend mijn hand op. Zij ziet niets. Of toch! Ze zwaait. Of nee, ze wenkt, ze wenkt me!

Ik wist niet dat het kon, maar het kan blijkbaar: een wenkende vrouw die een trein laat stoppen, een vrouw met fraaie billen die een man aan de noodrem laat trekken.

Roger

Vorige week vond de hernieuwde ontmoeting plaats met Roger. Ik ken hem al sinds mijn twaalfde, maar ik heb hem slechts drie keer in het echt meegemaakt. En wat is echt? Hij bevindt zich meestal minimaal een metertje of 100 van mij vandaan. Als ik hem echt wil zien, zijn markante kop wil bekijken - hij heeft iets weg van Richard Gere, maar dan de oude verlopen versie - dan bestudeer ik hem in de manshoge projecties die geen vlekje verhullen. 69 jaar is hij inmiddels, maar hij timmert aan de weg als een vent van 29, in het kielzog van die andere bejaarden als Mick Jagger, Bob Dylan, Neil Young, Lennard Cohen, Paul McCartney.

Er komt een tijd dat Roger stil zal zijn, dat zijn zang en gitaar zullen zijn verstomd. Dan bezoek ik zijn benaderbare graf dat ik aan kan raken. Daar hoor je slechts vogels kwinkeleren. Daar staan geen immense videoschermen en geluidsinstallaties. Hoewel, met Roger weet je het nooit. Misschien dat er een muurtje staat rondom zijn gedenksteen, half ineengestort, want dat hoort zo. Misschien zweeft er een ballon boven het kerkhof in de vorm van een varken of een kwaadaardige schoolmeester. Misschien kun je op de grafzerk een knopje indrukken waarna er 'Hey, teacher, leave us kids alone' over de begraafplaats schalt. Maar liever die kwelende vogeltjes. En zacht tokkelende gitaren. En zang van poëtische teksten. Kaliber Keats en Shelley. Grantchester Meadows. Grantchester Meadows

Lemniscaten

Ik wist niet wat ik moest verwachten. De grote jongens - de Buwalda's, Wieringa's, Rosenbomen en Brusselmans - hadden me al gewaarschuwd voor de Hillegomse leesclub. Leesclub, ja ja. Bij binnenkomst had ik op tafel enkele exemplaren van mijn boek zien liggen. Nog geen kwartier later waren ze verdwenen in een oerwoud van glazen en flessen, rood en wit. Of meneer de auteur ook een glaasje bliefde. In mijn hoofd klonk de vaderlijke waarschuwing van Adriaan van Dis. "Drink nooit alcohol bij de Hillegomse leesclub." "Hoezo?" wilde ik weten. "Als je daar niet op je scherpst bent, fileren ze niet alleen je boek maar jou erbij." Ik hield het bij water. Tot teleurstelling van de Hillegomsen. Ik moest nog rijden. De smoes was eruit voor ik er erg in had. 

Na een glas of wat kwamen de dames op stoom. Ze begonnen mij te bestoken met vragen die er niet om logen. Of ik zelf die flegmatieke hoofdpersoon was. Of ik echt een buurvrouw had met een buitendouche. En hoe ik op het perverse idee kwam van die Barbara bij die Koos in bed in de nacht van het onweer. Niet dat zij niets gewend waren - Vijftig tinten grijs deden ze af als de Donald Duck - maar liep die Koos Vandee niet alleen maar een bepaald lichaamsdeel achterna?

De glazen werden bijgeschonken en weer leeggedronken. Men zegt dat alcohol ontspant. De Hillegomse leesclub liet het tegendeel zien. De dames drongen zich dreigend op. Ik nam een slokje water. De ijsklontjes rinkelden zenuwachtig in het glas. Die vasectomie, hoe zat dat? En ik had toch kinderen? Van verschillende vrouwen? Ze hadden me even gegoogled. Ze wilden het naadje van de kous.

Ik dacht aan een uitspraak van collega Grunberg: "Heb geen meelij met de lezer die de werkelijkheid wenst te herkennen in een verzameling leugens. Hij doet dat voor eigen rekening. En speel het spel mee door jezelf opnieuw uit te vinden."

Ik strekte mijn rug, stak mijn handen bezwerend omhoog en riep: "Dames, dames, wat leuk dat u mijn autobiografie zo weet te waarderen." Ik nam een ijsklontje uit het glas. "Heeft u op internet gevonden dat ik goed ben in lemniscaten?" Er viel een aangename rust die zeker een halve minuut aanhield. Er druppelde water op mijn broek.

De dame die de leiding had, doorbrak uiteindelijk de stilte met het schrapen van haar keel. "Tja," zei ze, "dan heb ik nog een vraag over het motto. Kunt u dat nader toelichten?"

Toen werd het toch nog laat.

Boodschappenbegrenzer

In verband met de economische crisis introduceert supermarktketen Albert Heijn de boodschappenbegrenzer. In winkels waar je kunt shoppen met een zogenaamde zelfscan kan de klant op dat apparaat vooraf het bedrag instellen dat hij maximaal wil of kan besteden. Zodra het ingestelde bedrag wordt overschreden laat de scan een aanhoudend piepgeluid horen en kunnen er geen producten meer worden geregistreerd. Volgens een woordvoerder van AH neemt het aantal klanten dat geen maat weet te houden met boodschappen doen toe. Dat heeft niet zozeer te maken met een grotere mateloosheid dan voorheen, maar eerder met de bedragen die huishoudens te besteden hebben vanwege lagere inkomsten en zwaardere lasten. Klanten zijn tevreden over het nieuwe systeem. Wanneer de piep daadwerkelijk afgaat, is het weliswaar genant publiekelijk te kijk te staan als 'big spender' die het zich niet kan veroorloven, maar wie gewend is aan de begrenzer merkt dit direct in de portemonnee. 'Ik kom nu uit waar ik voorheen te kort kwam,' aldus een zuinige klant uit Zeeland. Ook andere supermarkten overwegen de boodschappenbegrenzer in te gaan zetten. Lees verder op www.ah.nl/boodschappenbegrenzer.

De hovenier van het Letterenfonds

Op een van de warmste dagen in juli, op een maandag, toen half Stichting Lezen al elders vertoefde, lunchten de achterblijvers buiten. Het was Rowans lunchbeurt, die ik over had genomen en Desiree vond het eigenlijk te warm om buiten te eten. Wie er was, staat deze dag nog helder voor ogen. We waren niet alleen. Er waren tuinmannen in de tuin. Ik dacht en zei: ‘Kijk, een van die tuinmannen is Gerbrand Bakker.’ Even later kwam Adriaan. Hij zei: ‘Een van die twee lijkt Gerbrand Bakker wel.’ Wij aten ons brood, dronken onze melk en gingen over tot de orde van de warme dag. Anne haalde ijsjes, raketten. Toch bleef de gedachte knagen. Was het inderdaad Gerbrand Bakker geweest, auteur van De Omweg en Boven is het stil? Het antwoord liet nog ruim een maand op zich wachten. Maar wie op http://www.gerbrandsdingetje.nl/?id=1626 kijkt, de weblog van de vermaarde schrijver, komt meer te weten.