In mijn dagen als opleidingsdocent aan de pabo kwamen mijn
taalcollega's en ik regelmatig bijeen voor overleg. De vergaderingen over de
toetsen die wij afnamen staan mij nog helder voor de geest. Zolang de inhoud
centraal stond ging het ergens over en kwamen wij tot verantwoorde keuzes. Vaak
eindigden die bijeenkomsten echter in chaos zodra de toetsnormering aan de orde
kwam. Alfa’s als wij waren hadden wij veel verstand van de Nederlandse taal,
maar waar het cijfers betrof, gingen wij absoluut de mist in. Collega's die
altijd het hoogste woord voerden, bleven opeens glazig voor zich uit staren.
Anderen deden voorstellen waarvan achteraf bleek dat studenten een tentamen met
een 13 konden afronden. Uiteindelijk moest er een deskundige aan te pas komen
om ons aan een fatsoenlijke toetsmatrijs te helpen.
Ik voel mij mijn leven lang al een alfa. Ik houd van lezen, ben
goed in taal, wil me creatief uiten en koos in het voortgezet onderwijs een
vakkenpakket vergelijkbaar met het huidige Cultuur en Maatschappijprofiel
waarop door sommigen - bèta's natuurlijk - wordt neergekeken.
Wat is dat eigenlijk voor een indeling in alfa's en bèta's en
klopt het wel? Is het misschien in het leven geroepen om het leven
overzichtelijk te houden en mensen in hokjes te plaatsen? Denk niet zwart-wit,
zong Frank Boeijen, maar in de kleur van je hart. En zo is het maar net, hoewel
Frank natuurlijk een echte alfa is.
De indeling in alfa, bèta en niet te vergeten gamma komt uit de
wetenschap. Alfa-studies bestuderen producten van menselijk handelen (bv.
geschiedenis, taal- en letterkunde), bèta-studies de niet-menselijke natuur
(bv. wiskunde, natuurkunde) en bij gamma-studies staat het menselijk handelen
centraal (bv. psychologie, sociologie). Maar ook in meer algemeen opzicht
kunnen we onderscheid maken in alfa- en bèta-mensen. Schijnbaar als twee
uitersten op de schaal van mensentypen. Waarschijnlijk heeft ook u vaagweg
wel een idee van uw alfa- dan wel bèta-bestaan. Om dat overzichtelijk in kaart
te brengen (écht bèta) vindt u hieronder twee criterialijstjes (écht alfa) om voor
eens en altijd vast te stellen wat u bent. Vinkt u even mee?
Alfa Bèta
0 gericht op taal 0
gericht op cijfers
0 creativiteit 0
vakmanschap
0 emotie 0
ratio
0 fantasie 0
werkelijkheid
0 vorm 0
inhoud
0 denken in context 0
abstract denken
0 idealistisch 0
pragmatisch
0 extravert 0
introvert
0 subjectiviteit 0
objectiviteit
En? Verrassende uitslag? De ultieme test na invulling: u wilt er
graag nog even over verder praten. Dan bent u zonder twijfel een alfa. Denkt u,
ja, dat wist ik allang , en gaat u over tot de orde van de dag, dan bent u een
bèta.
Volgende keer de indeling van de mensheid in optimisten en
pessimisten.
Deze column verscheen in het tijdschrift 'Meer Taal' van oktober 2015.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten