De conciërge

In zijn stofjas, met zijn glimmende achterovergekamde zwarte haar bivakkeerde de conciërge in zijn hok. Hij kwam er zelden uit. Voor het rondbrengen van de koffie en thee, voor het legen van de prullenbakken, voor het wegzetten van de metalen rolcontainer. Dat kostte het mannetje onnoemlijk veel kracht. Met kromme rug, diagonaal gestrekte benen, de handpalmen en gespreide vingers op de zijkant duwde hij de volle bak centimeter voor centimeter vanuit het fietsenhok over het schoolplein met de kastanjeboom door het hek naar de stoeprand. Als ik hem zo vanuit mijn bovenlokaal zag ploeteren kreeg ik de neiging tegen de kinderen te zeggen dat ze hun afval maar mee naar huis moesten nemen. Meneer Bey kon wel eens bezwijken onder het gewicht van ons vuil. Wilden we dat op ons geweten hebben? Ik bewonderde die man. Hij deed zijn best, maar hij kon niet zoveel. Hoewel, hij was schaakkampioen van de stad Leiden geweest. En hij zong. En hij was de broer van Mary Servaes-Bey die zong zonder naam.

Fijn samen rekenen

Op het rooster stond rekenen. Uit het boek 'Naar zelfstandig rekenen'. Inderdaad hadden de methodemakers er alles aan gedaan rekenen zo náár mogelijk te maken. Kraak noch smaak-rekenen. Volgens Van D een uitstekende methode waarmee leerlingen heel goed leerden cijferen. Inzicht ho maar, dat woord kwam al helemaal niet in Van D's vocabulaire voor. Zijn didactisch en pedagogisch repertoire moest zorgwekkend klein zijn.
Zo'n saaie les over eenheden, tientallen en honderdtallen was natuurlijk wel een uitdaging voor de creatieve meester. Ik liet stencils uitdelen met honderdvelden, stroken en blokjes. En scharen. 'Hè?' riepen de kinderen verrast, 'gaan we knutselen?' 'Ja hoor,' zei ik, 'rekenen en knutselen kunnen best samengaan.' Het 'joepie' was niet van de lucht. Totdat achter mij de deur van het lokaal werd geopend. Wie er binnenkwam kon ik niet zien, maar de kinderen trokken wit weg en legden ijlings hun schaar neer. Enkelen sloegen als in reflex de armen over elkaar.
'Meneer Van Duijvenboden, wat zijn we aan het doen?' Het was het hoofd der school. Hij tikte met het mondstuk van zijn pijp tegen een geplastificeerde kaart in zijn hand. 'Volgens het rooster moet er nu gerekend worden. Maar ik zie scharen en papier in plaats van boeken, schriften en pennen.' Hij liet een onheilspellende stilte vallen en keek me vanachter zijn dikke brillenglazen en zware montuur dreigend aan. Zijn gelaatskleur was tussen paars en rood.
Het duurde enkele seconden eer ik mijn tong terugvond. Toen zei ik: 'In plaats van náár zelfstandig rekenen doen wij een keertje fíjn sámen rekenen. Veel leuker, hè jongens?' De klas ontspande, scharen werden weer opgepakt. Van D bleef bedremmeld staan, zijn pijp ondersteboven tussen de tanden geklemd. Toen draaide hij zich om en verliet het lokaal. 'Ik zie u om twaalf uur in mijn kamer,' dacht ik nog te verstaan.

Het ijs gebroken



Strandbibliotheek Katwijk aan Zee, 3888x2592, © bibliotheek katwijk

Tijden veranderen. Het ijs is nu gebroken. Daarmee is er weer ruimte om te denken aan ijs op een zomerse dag. Nog even geduld, dat weet ik ook wel, maar in mei moet het toch kunnen. Dan staat de strandbibliotheek er nog niet, toegegeven, maar dat zal dan niet lang meer duren. Neem ik gewoon een boek van huis mee. Eentje van papier, met ezelsoren en vlekken. Eentje waar het strandzand in kan kruipen. Lang geleden, toen ik uitleenmedewerker was bij de Katwijkse openbare bibliotheek – voorheen de leeszaal – en van een strandbibliotheek nog lang geen sprake was, voerde de bibliotheek in de zomermaanden actie met de slogan ‘Geen zand erover’. Want als je een boek van de bieb leende, moest je er wel netjes mee omgaan. Ook op strand. Ik heb heel wat boeken in kasten teruggezet waar de straaltjes zand uitstroomden. Ook eentje waarin een biljet van vijfentwintig gulden gebruikt was als bladwijzer. Maar daarover een andere keer.





Roddel en achterklap

Over een ding waren Kukident en ik het roerend eens: Van D, het hoofd der school, deugde niet. Ons gezamenlijk standpunt leidde onvermijdelijk tot roddel en achterklap, maar eerlijk is eerlijk, dat riep die man over zichzelf af. Normaal verlaag ik mij niet tot het niveau van kletsen achter de rug, maar samen met Kukident, bovenin achterin het statige schoolgebouw, afgezonderd van anderen, moest ik me af en toe afreageren.  'Wat was ie weer driftig, hè,' schamperde Kukident. 'Ik dacht dat die rooie kop zou knallen,' dikte ik aan. Er was altijd wel een aanleiding voor Van D om uit zijn slof te schieten. Dit keer was het de zieke poedel van Kukident. Met mand en al had ze hem de school ingedragen. 'Juffrouw H,' had Van D geroepen, 'waar gaat u naartoe met dat beest?' 'Deze hond is ziek, meneer Van D, en kan niet zonder mijn verzorging. En noem hem geen beest, beestjes zitten in uw haar.' Verbluft zag Van D hoe Kukident de trap opliep. Hij liep rood aan. Hij zocht geschikte woorden, maar vond ze niet. Alleen een langgerekt kreunend uuuuuu kwam mee met de speekselvloed die zijn lippen ontsierde. Toen zag hij mij staan, verdekt opgesteld achter een beker koffie. Mijn ingebakken grijns werkte tegen me. Van D moest zich afreageren en ik - de jongste bediende, nog vochtig achter de oren - moest het ontgelden. 'Als jullie denken dat ik dit tolereer in mijn school, dan hebben jullie het flink mis! Het is hier geen hondenasiel!' Hij passeerde als een westerstorm - spuug vloog rond als het schuim van de golven - en dook zijn kantoor binnen. 'Jullie?' had ik hem na willen roepen. Maar het lef ontbrak. Liever ging ik roddelen met Kukident.

Zodiac

Net Zodiac uit. Het boek van de film. Of andersom. In elk geval gebaseerd op de seriemoordenaar die in de jaren zestig en zeventig huis hield in San Francisco e.o. Vermoordde op gruwelijke wijze mogelijk bijna 50 mensen, voornamelijk vrouwen. Is nooit gepakt, waart mogelijk nog rond. Zijn profiel: hij is psychotisch, seksueel gestoord, sadistisch, verwart liefde met geweld, heeft een dominante moeder, kan geen normale relatie aangaan met vrouwen, is koel en berekenend, houdt van messen en schietwapens.
Maar is verder heel normaal! Het kan de buurman zijn! Zonder gekheid! Vanmorgen in de metro zag ik een vent die er verdacht veel op leek! En dit is het teken van de Zodiac:

Lees jij ook leuke boeken? Laat het vooral weten!
Goed. Dan is het nu tijd voor een lekker muziekje. In de balk hiernaast de Talking Heads met Psycho Killer. Veel luistergenot.

Krengetjes

Collega Kukident zong niet meer met haar klas. Haar leerlingen, die ze steevast krengetjes noemde, zongen zo vals, ze kreeg er hoofdpijn van. Ik lachte maar wat, wat kon ik anders met mijn drie dagen ervaring. Aanleiding voor Kukident om mij ongevraagd een wijze les te geven. 'Wacht maar tot jij drie jaar verder bent. Dan verdraag je dat schelle gejammer van die krengetjes ook niet meer. En nog iets, vergeet maar zo snel mogelijk wat ze je op de kweekschool hebben geleerd. De praktijk is heel anders.' Tijdens haar spreken had ze zich pontifaal aan me opgedrongen. Ze rook naar hond en bewoog haar bovengebit van links naar rechts.  Ik snapte wel waarom ze niet wilde zingen. Zodra ze had ingezet zou ze tandenloos verder moeten, haar kunsttanden in stukken op de voorste tafeltjes. Toch goed dat ze daar rekening mee hield.

Kukident

Op 18 augustus 2012 is het dertig jaar geleden dat ik mijn eerste schreden zette op het onderwijspad. Onwillig, want ongemotiveerd, nog steeds niet los van die havo-mentaliteit en nog veel te jong, drukte ik mijn collega's de hand. Ik wist dat ze oud waren, maar dit bejaardentehuis deed mij de moed in de schoenen zinken. Door de deur van de personeelskamer kon elk moment een strakgeüniformeerd verpleegkundige  binnenstappen die medicijnen kwam delen. Zetpillen. Om precies te zijn peperzetpillen. Die waren dringend noodzakelijk om weer enig leven in die ingekakte bende te krijgen. Of hadden ze mij ingehuurd voor wat leven in de brouwerij? Bij de juf van de vierde klas (de prehistorische equivalent van groep 6) begonnen de sappen in elk geval te stromen bij de aanblik van zo'n lekker kereltje als ik was. Veel gewend was ze niet met een poedel als partner, maar voor een zeventigjarige toch een wonder der natuur. Als ze lachte, en naar mij deed ze dat vanaf het begin veelvuldig, klapten de delen van haar kunstgebit vrolijk op elkaar. Kukident, dacht ik dan. Zo komen mensen aan bijnamen.