Spiegeltje, spiegeltje

Waarschuwing: reflectievoordracht ondersteund door multimediale faciliteiten!

Lang geleden was er eens een meester. Hij stond op een podium in een zaal met gediplomeerde, startbekwame pabo-studenten. Zij zagen dat de meester een spiegel vasthield op een beetje merkwaardige manier. Normaal gesproken ga je voor een spiegel staan en kijk je naar jezelf op een afstandje. Of je haar goed zit. Of je geen etensresten tussen je tanden hebt. Om een gekke bek naar jezelf te trekken. Maar de meester uit dit verhaal hield de spiegel zó vast.
Er was nog iets vreemds. De man – hij moest vreselijk in de war zijn – sprak tegen de spiegel. Hij zei: “Hé, spiegeltje, spiegeltje in mijn hand, wie is de allerbeste meester van het land?” Vervolgens nam hij een afwachtende houding aan, alsof de spiegel daadwerkelijk iets terug zou zeggen. Maar dat deed de spiegel natuurlijk niet. Die keek wel uit. Het leven is geen sprookje.
Daarom besloot de dwaze meester niet langer te wachten op het respons van de onwillige spiegel, maar zelf het antwoord te soufleren. “Kerel, beste, brave kerel”, begon hij enigszins partijdig, “dat is wel vragen naar de bekende weg, hè. Je weet toch zelf net zo goed als ik en die hele zaal onervaren juffen en meesters erbij dat er maar één leerkracht is in het land die de aller, allerbeste is?” “Nou?”, vroeg de meester ongeduldig. “Dat ben jij, natuurlijk. De rest heeft het nakijken, want je bent niet alleen de allerbeste, maar ook de leukste, de knapste, de populairste, de erudietste, de adaptiefste, de didactischte en de pedagogischte.”
Als het aan de spiegel, nou ja, aan de meester zelf had gelegen was dit een avondvullend programma geworden met louter superlatieven. Maar gezien de tijd ..., de meester keek heel, heel tevreden naar zichzelf. Totdat, totdat ...

"Nou, meestertje, de allerbeste? Forget it. De allergrootste ijdeltuit misschien. Steeds maar in mij te koekeloeren. Bent u soms verliefd op uzelf, zoals Narcissus. Dat kostte hem wel zijn leven uiteindelijk!”
“Zeg spiegel, een beetje dimmen, zeg ...”
“Hoezo bent u de allerbeste? Van een competente meester mag je verwachten dat hij goed kan reflecteren.”
“Reflecteren?”
“O, u kent dat woord niet? Volgens de definitie van Korthagen probeert iemand die reflecteert zijn ervaringen en kennis te herstructureren. Zodoende ontwikkelt de leerkracht een passende beroepsattitude. U bent toch wel op de hoogte van het constructivisme?"
“Nee. Ja.”
“Als u nu eens begint met na elke les drie goede en drie minder goede punten te noteren. Dan kunt u daaruit een degelijk praktijkplan destilleren en vervolgens uw POP opstellen.”
“POP?”
“Uw persoonlijk ontwikkelingsplan. Houd dan rekening met alle competenties. Met name die van zelfsturing. Uiteindelijk zal de grote beoordelaar u uitnodigen voor een voortgangsgesprek of als hij daar zin in heeft een portfolio-assessment.”
“Maar ik ben al de allerbeste.”
“Ja, dat zeggen die oudjes wel vaker. Dat ze het al 75 jaar zo doen en hoe goed dat gaat. Maar wat weet zo’n oude rot in het vak nou van intervisie, interactievaardigheden, verscheidenheid in vakdidactiek en authentiek onderwijs?"
“Waar heb je het over?”
“Ik zou zeggen: aan de slag. Reflecteren maar. Om te beginnen met 360 graden feedback. Veel plezier!”
De meester staarde onthutst voor zich uit. In de spiegel durfde hij niet meer te kijken. Hij stond weer met beide benen op de grond, terechtgewezen door een spiegel. Of zijn haar goed zat, hij wist het niet. Hoeveel rimpels zijn ouder wordende gezicht inmiddels telde, het deed er niet toe. En wat hij sowieso niet kon zien, maar dat had nooit gekund, was of hij daadwerkelijk de allerbeste meester was.
Het was slikken voor de meester, maar toen hij even had nagedacht – zijn eerste reflectieve moment – wist hij twee dingen: misschien met pensioen op z’n zeventigste en verder een leven lang leren. Hoewel hij van die twee gedachten bij voorbaat al een beetje moe werd, leefde hij, en leerde hij, nog lang en gelukkig.